Sınırlı Yüzey Kaplama Protezleri
Genç hastalarda kıkırdak hasarını tedavi etmekte birçok biyolojik cerrahi seçenek var iken; yaş ilerledikçe kıkırdak problemlerinin tedavisi daha komplike ve sonucu tahmin edilemez duruma gelmektedir. Bazı durumlarda biyolojik tedavi seçenekleri bazen çaresiz kalabilmektedir. Orta yaş ve üzerinde mikrokırık (kemik içine delikler açarak onarım dokusu oluşturmak) ana tedavi seçeneği gibi görünmekle beraber yaşlı hastalarda mikrokırık sonuçları daha az başarılıdır. Kıkırdak transferi ve kıkırdak hücre ekimi gibi genç hasta grubunda iyi sonuçlar veren cerrahi tedavi seçenekleri, yaş ilerledikçe yetersiz kalmaktadır. Tek kompartman diz protezi ve total diz protezleri ise revizyon cerrahisinin zorluğu ve artan tıbbi problemler nedeniyle orta-ileri yaş grubunda çok özenli karar verilmesi gereken cerrahilerdir.
Özellikle 40-60 yaş grubunda, tam kat, izole kıkırdak hasarlarında fonksiyonu korumak hatta arttırmak ve total ya da kısmi protezi geciktirmek için son yıllarda resurfacing (yüzey kaplama) cerrahisi önem kazanmıştır. Yüzey kaplama protezi genellikle, diz kapağı kıkırdak hasarlarında ve dizin iç taraf bölgesel kıkırdak hasarlarında kullanılmaktadır. Diz eklemi dışındaki en sık kullanım yeri ayak 1. parmak kireçlenmeleridir.
Sınırlı yüzey kaplama protezi nedir?
Sınırlı yüzey kaplama protezleri, düğme şeklinde metalden imal edilen yüzeyi parlak implantlardır. Çeşitli boyut ve kalınlık seçenekleri olacak şekilde eklemin normal konturuna uyacak yapıda imal edilirler. Eklemin sadece sınırlı bir bölgesinde kıkırdak hasarı olan orta ve ileri yaştaki hastalarda, kıkırdak dokusunun yerine geçecek şekilde kemiğe tespit edilerek kullanılırlar. En sık diz sonra omuz ve ayak 1. parmak eklemindeki kıkırdak aşınmalarında kullanılırlar. Düğme şeklindeki bu implantlar, hassas ölçümler sonrası sadece kıkırdak hasarı olan bölge kaplanacak şekilde yerleştirilir. Eklemin diğer yapıları olan menisküsler, bağlar ve sağlam kıkırdak dokusu feda edilmez, bu sayede tam protezlerle karşılaştırıldığında daha normal bir eklem elde edilmiş olur, eklemin hareket açıklığı normale yakındır ve rehabilitasyonu daha kolaydır. Bu yöntemin avantajı az miktar kemik feda edilerek anatomik bir yüzey elde edilebilmesidir. Ameliyat sonrasında hastanın hemen egzersizlerine başlaması ve tolere edebildiği oranda yük vermesi mümkündür.
Sınırlı yüzey kaplama protezleri için ön şartlar
1. Cerrahi dışı tedavinin başarısız olduğu 40-60 yaş arası hasta grubunda uygulanırlar. Hastalarda biyolojik diğer kıkırdak onarım yöntemlerinin başarısız olacağı kararı alınmış olmalıdır.
2. Eklemde yaygın aşınma olmamalıdır, kıkırdak hasarı bölgesel ve sınırlı olmalı, çevresinde sağlam bir kıkırdak dokusu olmalıdır. Metal implantın karşısında eklem yapabileceği bir kıkırdak yüzeyin olması gerekir.
3. Dizilim bozukluğu (bacakta çarpıklık) olmamalı ya da aynı seansta düzeltilmelidir.
4. Diz eklemi uygulamalarında menisküsün çoğunun ve çapraz bağların sağlam olması gereklidir.
Sınırlı yüzey kaplama protezlerinin sonuçları nasıldır ?
Çeşitli çalışmalarda uygun hasta seçiminde başarılı sonuçlar alındığı bildirilmiştir. Hasta seçimi özelikle bu implantları kullanırken çok önemlidir. Sınırlı yüzey artroplastiler için günümüzdeki en büyük eksiklik uzun dönem çalışmaların henüz yayınlanmamış olmasıdır. Literatürdeki en uzun süreli sonuçları veren çalışmada ortalama yaşı 54 olan 21 hastanın ortalama 5,3 yıllık sonuçları incelenmiştir. 21 hastanın 16 sı bu ameliyatı tekrar olabileceğini belirtirken 1 hasta unikondiler (kısmi) protez ile revizyona gitmiştir. Toplamda %14 hastanın sonucu kötü olarak bildirilmiştir.
Sonuç olarak sınırlı yüzey kaplama artroplastileri 40-60 yaş arasında, diz ekleminde kıkırdak hasarlı olgularda, özellikle doğru gereklilik ile uygulandığında iyi sonuçlar vermektedir. Uzun dönem sonuçlara ihtiyaç olmakla birlikte mevcut kısa ve orta dönem çalışmalar ilerisi için umut vericidir.
Önerilen kaynaklar
- Kline AJ, Hasselman CT. Metatarsal head resurfacing for advanced hallux rigidus. Foot Ankle Int. 2013 May;34(5):716-25
- Erdil M, Bilsel K, Imren Y, Mutlu S, Güler O, Gürkan V, Elmadağ NM, Tuncay I. Metatarsal head resurfacing hemiarthroplasty in the treatment of advanced stage hallux rigidus: outcomes in the short-term. Acta Orthop Traumatol Turc. 2012;46(4):281-5
- Provencher M, Ghodadra NS, Verma NN, Cole BJ, Zaire S, Shewman E, Bach BR Jr. Patello-femoral kinematics after limited resurfacing of the trochlea. J Knee Surg. 2009 Oct;22(4):310-6.
- Bollars P, Bosquet M, Vandekerckhove B, Hardeman F, Bellemans J. Prosthetic inlay resurfacing for the treatment of focal, full thickness cartilage defects of the femoral condyle: a bridge between biologics and conventional arthroplasty. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2012 Sep;20(9):1753-9
- Kirker-Head CA, Van Sickle DC, Ek SW, McCool JC. Safety of, and biological and functional response to, a novel metallic implant for the management of focal full-thickness cartilage defects: Preliminary assessment in an animal model out to 1 year. J Orthop Res. 2006 May;24(5):1095-108.
- Martinez-Carranza N, Berg HE, Hultenby K, Nurmi-Sandh H, Ryd L, Lagerstedt AS. Focal knee resurfacing and effects of surgical precision on opposing cartilage. A pilot study on 12 sheep. Osteoarthritis Cartilage. 2013 May;21(5):739-45
- Custers RJ, Creemers LB, van Rijen MH, Verbout AJ, Saris DB, Dhert WJ. Cartilage damage caused by metal implants applied for the treatment of established localized cartilage defects in a rabbit model. J Orthop Res. 2009 Jan;27(1):84-90
- Brennan SA, Devitt BM, O'Neill CJ, Nicholson P. Focal femoral condyle resurfacing. Bone Joint J. 2013 Mar;95-B(3):301-4
- Fritz J, Janssen P, Gaissmaier C, Schewe B, Weise K. Articular cartilage defects in the knee--basics, therapies and results. injury. 2008 Apr;39 Suppl 1:S50-7
- Becher C, Kalbe C, Thermann H, Paessler HH, Laprell H, Kaiser T, Fechner A, Bartsch S, Windhagen H, Ostermeier S. Minimum 5-year results of focal articular prosthetic resurfacing for the treatment of full-thickness articular cartilage defects in the knee. Arch Orthop Trauma Surg. 2011 Aug;131(8):1135-43